سیستم‌های مدیریت محتوا (Content Management Systems یا CMS) ابزارهایی هستند که به سازمان‌ها و افراد امکان می‌دهند محتوای وبسایت خود را به صورت موثر و بهینه مدیریت کنند. در این روزها، انتخاب یک سیستم مدیریت محتوای مناسب و بهینه برای وب سایت یا برنامه‌های وب یک تصمیم بسیار مهم برای سازمان‌ها و کسب و کارهاست.
از آنجایی که برخی از ویژگیهای مورد نیاز هر سازمان ممکن است با سایر سازمان‌ها تفاوت داشته باشد، انتخاب یک CMS بهینه باید بر اساس نیازهای خاص سازمان صورت بگیرد. در این مقاله به بررسی اهمیت انتخاب یک سیستم مدیریت محتوای بهینه، عواملی که در این انتخاب تاثیرگذارند و برخی از سیستم‌های معروف مدیریت محتوا خواهیم پرداخت.
سیستم مدیریت محتوا (CMS) چیست؟
سیستم مدیریت محتوا (Content Management System یا CMS) یک نرم‌افزار یا یک سامانه است که به کاربران اجازه می‌دهد محتوای وب سایت را بدون نیاز به دانش فنی عمیق، به راحتی مدیریت کنند. CMS ها ابزارهای قدرتمندی هستند که باعث می‌شوند سازمان‌ها و افراد، بدون نیاز به برنامه‌نویسی، وبسایت‌ها، وبلاگ‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و سایر برنامه‌های وب را ایجاد کنند، مدیریت و بروزرسانی کنند.
CMS ها شامل قالب‌ها (Templates) برای طراحی وب سایت، سیستم مدیریت محتوا (مثلا متن، تصاویر، ویدیوها و فایل‌ها) و ابزارهای متنوعی برای مدیریت کاربران، سطوح دسترسی، نظرات کاربران و سوالات بهینه‌سازی موتورهای جستجو (SEO) می‌باشد. با استفاده از CMS، کاربران می‌توانند به سادگی محتوای وب را اضافه، ویرایش و حذف کنند، صفحات را سازماندهی کنند و از ویژگیهای دیگر مانند جستجوی داخلی، مدیریت تصاویر، رصد و آمار بازدید و مدیریت نظرات استفاده کنند.
یک سیستم مدیریت محتوای بهینه چه ویژگی هایی دارد؟
انتخاب یک سیستم مدیریت محتوا (Content Management System یا CMS) بهینه برای یک سازمان یا وبسایت بسیار حائز اهمیت است. با استفاده از یک CMS مناسب، می‌توانید به سادگی و با کیفیت بالا وبسایت خود را مدیریت کنید و با افزایش محتوا و به روزرسانی منظم، تجربه کاربری بهتری برای بازدیدکنندگان خود ایجاد کنید. یک سیستم مدیریت محتوای بهینه باید ویژگیهای زیر را دارا باشد:
سهولت استفاده
یک CMS بهینه باید ساده و قابل فهم برای استفاده باشد، به طوری که کاربران بدون نیاز به دانش فنی عمیق بتوانند محتوای وب سایت را مدیریت کنند. داشتن این ویژگی برای یک CMS بسیار اهمیت دارد، زیرا افراد غیر فنی هم باید بتوانند به انتشار محتوا و ایجاد تغییرات سریع دسترسی کامل داشته باشند.
انعطاف‌پذیری
CMS بهینه باید قابلیت سازماندهی و تنظیم محتوا با انعطاف بالا داشته باشند. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد تا محتوا را به شکلی که می‌خواهند سازماندهی کرده و به راحتی قالب‌بندی، تغییر و بروزرسانی کنند.
امنیت
یکی از عوامل مهم در انتخاب CMS امنیت است، CMS باید دارای امکانات امنیتی قوی بوده و به روزرسانی‌های امنیتی منظم ارائه دهد. این مورد اهمیت زیادی دارد زیرا حفظ امنیت اطلاعات و جلوگیری از حملات سایبری از جمله وظایف اساسی یک سیستم مدیریت محتوا است.
پشتیبانی فنی
CMS بهینه باید پشتیبانی فنی قوی و قابل اعتماد باشد. وجود یک تیم توسعه قوی جهت پشتیبانی فنی از CMS بسیار ضروری و مهم می‌باشد.
بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو
یک CMS بهینه باید ابزارهای مورد نیاز برای بهبود جستجوی وبسایت در موتورهای جستجو را فراهم کند. این ویژگی شامل امکاناتی مانند ایجاد URL های متناسب با موتورهای جستجو، مدیریت تگ‌های متا، ایجاد نقشه سایت و غیره است.
هزینه و بهره‌وری
اهمیت دیگری که در انتخاب یک CMS بهینه باید مد نظر قرار گیرد، هزینه و بهره‌وری است. برای سازمان‌ها و وبسایت‌های کوچک، انتخاب یک CMS متناسب با بودجه سازمان و همراه با بازده اقتصادی مناسب بسیار مهم است.
با توجه به این موارد، انتخاب یک سیستم مدیریت محتوا بهینه برای سازمان یا وبسایت، تاثیر بسزایی در مدیریت محتوا، بهره‌وری و تجربه کاربری دارد. انتخاب یک CMS نادرست ممکن است به مشکلات فنی، امنیتی و کاربردی منجر شود و هزینه‌های اضافی برای تغییرات و بهبودهای بعدی را به همراه داشته باشد.
انواع سیستم های مدیریت محتوا
در حال حاضر دو نوع سیستم مدیریت محتوا در دنیا وجود دارد:
1.سیستم مدیریت محتوای منبع باز(open source)
سیستم های رایگانی هستند که مزیت اصلی استفاده از آنها، قابلیت دسترسی به کدهای منبع است و این امکان را به توسعه‌دهندگان و متخصصان نرم افزار می‌دهد تا سیستم را تغییر دهند، سفارشی‌سازی کنند و بر اساس نیازهای خود توسعه دهند. این مورد قابلیت انعطاف‌پذیری و گسترش‌پذیری بالا را فراهم می‌کند.
2. سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی (Proprietary Content Management Systems)
سیستم‌هایی هستند که بر اساس یک تکنولوژی یا پلتفرم خاص توسعه داده شده‌اند و مالکیت آنها در اختیار یک شرکت یا سازمان خاص است. در این سیستم‌ها، کدهای منبع و جزئیات داخلی آنها معمولا محدود و قابل دسترس نیستند و تنها توسط توسعه‌دهندگان و تیم فنی شرکت مالک قابل تغییر و توسعه هستند.
مزیت اصلی سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی، حمایت و پشتیبانی مستقیم از توسعه‌دهندگان و تیم فنی شرکت مالک است. این سیستم‌ها معمولا دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاصی هستند که بر اساس نیازها و الزامات خاص شرکت مالک طراحی و توسعه داده شده‌اند. همچنین پشتیبانی فنی، آپدیت و به‌روزرسانی‌ها نیز توسط شرکت مالک ارائه می‌شود. با استفاده از سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی، شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند برنامه‌ها و وبسایت‌های خود را ایجاد کرده و محتوا را مدیریت کنند.
این سیستم‌ها عموما ویژگی‌هایی مانند مدیریت محتوا، سیستم قالب‌بندی، مدیریت کاربران و دسترسی، سیستم جستجو و گزارش‌دهی را فراهم می‌کنند. به‌عنوان مثال برخی از سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی عبارتند از Adobe Experience Manager، Sitecore CMS و ... این سیستم‌ها معمولا برای سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و پیچیده با نیازهای خاص در زمینه مدیریت محتوا و تجربه کاربری توسعه داده شده‌اند. هر چند سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی می‌توانند ویژگی‌ها و عملکردهای منحصربفردی داشته باشند، اما باید توجه داشت که استفاده از این سیستم‌ها معمولا نیاز به منابع مالی و فنی بیشتری دارد و وابستگی به شرکت مالک برای پشتیبانی و توسعه دیگران محدودتر است.
معرفی تعدادی از سیستم های مدیریت محتوای متن باز(open source)
در حال حاضر سیستم‌های مدیریت محتوای متنوعی در بازار وب موجود هستند و هر کدام ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود را دارند. برخی از انواع رایج سیستم‌های مدیریت محتوای متن باز شامل موارد زیر است:
وردپرس (WordPress)
وردپرس یک سیستم مدیریت محتوا (Content Management System یا CMS) است که برای ایجاد و مدیریت وبسایت‌ها و وبلاگ‌ها استفاده می‌شود و یکی از محبوب‌ترین CMS هایی است که برای وبسایت‌های کوچک تا متوسط و وبلاگ‌ها استفاده می‌شود. سیستم مدیریت محتوا وردپرس از زبان برنامه‌نویسی PHP و پایگاه داده MySQL یا MariaDB کار می‌کند.
وردپرس یک ابزار قدرتمند و پرکاربرد است که به کاربران امکان می‌دهد به راحتی وبسایت‌های پویا و قابل تغییر ایجاد کنند. برای استفاده از سیستم مدیریت محتوا وردپرس، نیازی به مهارت برنامه‌نویسی پیشرفته نیست و کاربران مبتدی نیز می‌توانند به سادگی از آن استفاده کنند.
مهمترین ویژگیهای CMS وردپرس
نصب راحت و آسان
افزونه های زیاد
آپدیت ها و پشتیبانی مناسب
سازگار و بهینه برای موتورهای جستجو
جوملا (Joomla)
یک سیستم مدیریت محتوای قدرتمند و گسترده است که برای وبسایت‌های بزرگ و پیچیده مناسب است و دارای قابلیت سفارشی‌سازی بالا و افزونه‌های فراوانی است.
مهمترین ویژگیهای CMS جوملا
توسعه پذیری آسان
امنیت بالا
پشتیبانی از زبان فارسی
رابط کاربری پیچیده
قالب های رایگان متنوع
دروپال (Drupal)
یک CMS پیشرفته و چند منظوره است که برای وبسایت‌ها و برنامه‌های وب پیچیده استفاده می‌شود. این CMS قابلیت‌های قدرتمندی در زمینه امنیت، گسترش و سفارشی‌سازی دارد.
مهمترین ویژگیهای CMS دروپال
امنیت بالا
پشتیبانی از زبان فارسی
مدیریت محتوای قدرتمند
قابلیت گسترش و سفارش سازی
سازگار و بهینه برای موتورهای جست و جو
مجنتو (Magento)
یک CMS قدرتمند برای فروشگاه‌های آنلاین و تجارت الکترونیک است. این CMS قابلیت‌های پیشرفته فروشگاهی، مدیریت محصولات، سفارشات و پرداخت‌ها را فراهم می‌کند.
مهمترین ویژگیهای CMS مجنتو
انعطاف پذیری و سفارشی سازی
امنیت بالا
پشتیبانی فنی و جامع
سازگار و بهینه برای موتورهای جست و جو
اپن کارت (Open Cart)
یک سیستم مدیریت محتوای اپن سورس(open source) است که برای طراحی سایت های فروشگاهی به کار می‌رود. امکان ایجاد چندین فروشگاه با تم متفاوت و مدیریت آنها از یک داشبورد در این CMS وجود دارد.
مهمترین ویژگیهای CMS اپن کارت
قابل اتصال به سیستم های آنلاین پرداخت
چند زبانه بودن و پشتیبانی از زبان فارسی
مدیریت همزمان چند فروشگاه
سازگار و بهینه برای موتورهای جست و جو
پرستاشاپ(Prestashop)
یکی از بهترین سیستم های مدیریت محتوا اپن سورس و یکی از قوی‌ترین پلتفرم‌های سازنده وبسایت های حوزه تجارت الکترونیک است. پرستاشاپ یک رابط بصری فوق‌العاده برای مدیریت فروشگاه آنلاین را دارا می‌باشد.
مهمترین ویژگیهای CMS پرستاشاپ
قابلیت سفارشی سازی
قابل اتصال به سیستم های آنلاین پرداخت
سهولت استفاده
به روز رسانی و آپدیت منظم
نتیجه گیری
در این مقاله سیستم مدیریت محتوا بهینه و انواع آنها به شما معرفی شد و با مهمترین ویژگیهای CMS ها آشنا شدید. لازم به ذکر است که انتخاب بهترین سیستم مدیریت محتوا باید کاملا متناسب با نیاز و اولویت‌های سازمان انجام گیرد تا به بیشترین بازدهی ممکن بینجامد.